Een groot percentage van de bevolking heeft een afwijking aan de voet en gebruikt hiervoor steunzolen, orthopedische of podologische correctiezolen in de schoenen. Deze zolen kunnen de voet ondersteunen of de stand van de voet corrigeren. Toch is het niet altijd veilig om zomaar de binnenzool van een veiligheidsschoen te vervangen of extra zolen toe te voegen.
Een fabrikant die een veiligheidsschoen maakt, houdt rekening met alle voorschriften. Zo ook dat er voldoende ruimte vrij is tussen de tenen en de verstevigde neus van een schoen. Dit doet de fabrikant door alle onderdelen van de schoen op elkaar af te stemmen, inclusief de binnenzool. Indien de neus van de schoen een impact zou ondervinden, kan deze vervormen. Het is dan ook de bedoeling dat de vervorming van het materiaal bij een impact niet de tenen raakt.
Wanneer een persoon een extra zool toevoegt aan een veiligheidsschoen, verhoogt de positie van de voet. Bijgevolg is het mogelijk dat de tenen toch gekneld, of erger, geamputeerd worden wanneer de verstevigde neus van de veiligheidsschoen een zware impact ondervindt.
Een steunzool is meestal een reeds bestaande zool die bij bestaande schoenen kan geleverd worden. Een steunzool kan aangeboden worden om ongemakken op te lossen. Er worden geen correcties aan de zool gemaakt voor een individu. Een voorbeeld is een steunzool die gebouwd is om de hiel uit te sparen voor een persoon die last heeft van hielspoor. Hier komt geen podoloog of orthopedist aan te pas en het ‘onderzoek’ is beperkt.
Een podologische zool is een correctiezool op maat gemaakt voor een individu, voorafgegaan door een biomechanisch onderzoek, ganganalyse, test met de drukmeetplaat en een 3D-scan van de voet… Een podologische zool is om personen met een medische reden te helpen, bijvoorbeeld personen met platvoeten. Elk onderdeel van de voet wordt afzonderlijk gecorrigeerd met de podologische zool. Een podologische zool is bijgevolg ook veel duurder.
Een orthopedische zool is een steunzool die voorgeschreven kan worden door een arts-specialist waarbij eventueel kleine aanpassingen gedaan worden aan de zool. Hierbij worden geen biomechanische metingen en/of ganganalyses uitgevoerd.
Een specifieke veiligheidsschoen met bepaalde eigenschappen wordt aan iemand toegewezen op basis van de risicoanalyse. Hierbij wordt nagegaan aan welke risico’s een persoon blootgesteld wordt om vervolgens preventiemaatregelen te stellen. Een persoon die regelmatig in een explosieve ruimte werkt, zal ten gevolge van een risicoanalyse een veiligheidsschoen dragen die ook antistatische eigenschappen heeft. De werkgever is verplicht dit te voorzien voor zijn werknemers.
De eigenschap van de veiligheidsschoen die hiertoe o.a. bijdraagt, is de samenstelling van het materiaal in het geheel van de schoen. Dit wil ook zeggen dat de binnenzool hier deel van uitmaakt! Wanneer een persoon veiligheidsschoenen draagt waarvan de binnenzool vervangen is door een steunzool, kan de antistatische geleiding van de schoen onderbroken worden. Het gevolg hiervan is dat de werknemer niet langer beschermd is tegen elektrostatische ontladingen en kan hij/zij toch een explosie veroorzaken. Dit kan natuurlijk zware gevolgen hebben!
Schoenen zijn net als andere arbeidsmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) CE-gemarkeerd. Dit wil zeggen dat het voldoet aan de eisen die gesteld worden voor dat type product via een EU-typekeuringscertificering. Deze certificering is enkel geldig zolang het product geen bijzondere wijzigingen ondergaat. Wanneer je zo’n product aanpast of dingen weghaalt, vervalt de certificering.
Wanneer iets uit een veiligheidsschoen gehaald wordt of iets toegevoegd wordt aan een schoen, wordt dit ook gezien als een belangrijke aanpassing aan de schoen. Wanneer men bijvoorbeeld een steunzool toevoegt, past men de veiligheidsschoen aan en vervalt de EU-typekeuringscertificering en bijgevolg ook de CE-markering.
De schoen kan niet meer dezelfde veiligheidsgaranties bieden als vooropgesteld in het technisch dossier opgesteld door de fabrikant. De schoen is niet langer een PBM en de verantwoordelijkheid van de fabrikant vervalt. Wanneer er een arbeidsongeval zou gebeuren met een aangepaste schoen, loopt u het risico om verantwoordelijk gesteld te worden!
Als er zich een ongeval voordoet op de werkvloer, dan kan dit leiden tot aansprakelijkheidskwesties voor zowel de drager van de schoenen als de werkgever. Dit komt omdat de fabrikant niet meer aansprakelijk kan worden gesteld als de inlegzool van de werkschoenen wordt verwisseld. Wanneer dit gebeurt, zijn de schoenen namelijk niet meer gedragen zoals ze getest zijn en vervalt de aansprakelijkheid van de fabrikant.
Maar er is nog meer om rekening mee te houden. Sommige verzekeraars kunnen het bedrag, of een deel ervan, terugvorderen bij de werkgever wanneer blijkt dat bij het ongeval geen werkschoenen met veiligheidsnormering gedragen werd.
De zolen van veiligheidsschoenen kunnen door een orthopedist of podoloog aangepast worden, maar dat is niet voor iedere veiligheidsschoen het geval. Naast de Europese PBM verordening 2016/425, moeten de veiligheidsschoenen ook voldoen aan de Verordening van Medische hulpmiddelen EU 2017/745. Een orthopedist of podoloog die de zool van de veiligheidsschoen aanpast, wordt geacht het protocol van de fabrikant te volgen, of neemt de rol van de fabrikant over. Hiervoor moet deze persoon dus in het bezit zijn van het protocol en de toestemming hebben van de fabrikant om de aanpassingen te maken. Een orthopedist of podoloog kan bepaalde schoenen aanpassen op basis van het protocol en een vernieuwde EU-conformiteitsverklaring overhandigen.
Ga bij de aankoop van veiligheidsschoenen altijd na of deze aangepast mogen worden door een professional. Sommige modellen of merken van veiligheidsschoenen verkopen ook afzonderlijke binnenzolen die één op één vervangen mogen worden met de gewoonlijke binnenzool zonder dat de schoen opnieuw gecertificeerd moet worden.
Niet alle modellen van hetzelfde merk kunnen of mogen aangepast worden. Informeer goed bij de leverancier of in de handleiding of dit mag!
Het is belangrijk om een goed veiligheidsschoenenbeleid te voeren, waarbij het verboden is voor werknemers om willekeurig binnenzolen te vervangen. De controle hierop is natuurlijk niet gemakkelijk en dat is waar het schoentje vaak knelt. Begin hier bij het informeren en sensibiliseren van werknemers. Voorzie eventueel ook een procedure welke stappen een werknemer moet doorlopen om aangepaste zolen of veiligheidsschoenen te krijgen.
Weet dat er tegenwoordig heel veel mogelijkheden zijn. Er bestaan zelfs pasbussen die tot bij de klant komen om alles perfect op te meten en conform de wetgeving de veiligheidsschoen te maken.
We helpen je graag bij de uitbouw van jouw veiligheidsbeleid of andere uitdagingen.
Stuur een mailtje naar management@oragroup.be of bel 056 42 40 42, da's alvast een stap in de goede richting :-)
